KỸ THUẬT TRỒNG CÂY TÙNG LA HÁN
(Podocarpus macrophyllus)
1. Mô tả giống
* Tên: Tùng la hán có tên khoa học là Podocarpus macrophyllus, là một loài cây cảnh thuộc họ Thông tre (Podocarpaceae) có nguồn gốc từ Nhật Bản và Trung Quốc.
* Giá trị sử dụng: Tùng La Hán thường được trồng làm cảnh trong công viên, đình chùa, vườn nhà..
* Đặc điểm hình thái
Cây thân gỗ xanh quanh năm là cây đơn tính. Vào tháng 5, cây đực nở hoa hình cọc có sợi màu trắng đục. Hoa của cây cái có đài to, bên dưới có bốn cái vẩy dạng tuyến. Lá cây hình kim mọc cách dạng ốc xoắn, bề mặt màu xanh đậm, mặt lưng nhạt hơn. Quả chia làm hai phần, phần trên là hạt giống, hình cầu tròn màu xanh. Phần dưới có màu tím nhạt. Khi chín quả mỏng có dạng hình trụ, biến thành màu đen. Ăn có vị chua thơm ngọt, hình dáng giống như pho tượng La Hán, nên có tên là La Hán tùng.
2. Kỹ thuật trồng và chăm sóc
* Thời vụ trồng
Nên trồng la hán vào cuối thu hay đầu mùa xuân. Các mùa khác cũng có thể trồng được nhưng phải che chắn thật kỹ để tránh cái nắng gắt vào mùa hè
* Phương thức trồng và chăm sóc
Trồng la hán trên chậu thường dùng đất phù sa, đất pha cát đen 50%. Dùng dao rạch vòng tròn bỏ đáy túi nilông, cắt bỏ những rễ mọc dài ra khỏi bầu đất, rạch dọc từ đáy lên 10cm, đặt mặt bầu thấp hơn mặt đất 5 cm lấp đất ½ bầu cây, rút túi ny lon từ từ kết hợp lấp và nén đất vào xung quanh bầu đất. Ngày nay có nhiều giá thể trồng thay cho đất, vừa nhẹ vừa đảm bảo độ ẩm, tưới bón, thay chậu dễ dàng. Không nhất thiết phải thay chậu hàng năm, tùng la hán sống liền trên chậu 5-6 năm. Không nên đào, đánh thay chậu liên tục như vậy cây sẽ rất dễ chết.
* Bón phân
Khi cây còn nhỏ (có chiều cao từ 20 – 50 cm) pha phân NPK 16-16-8 hoặc 20-20-15 để tưới, nên tưới vào lúc chiều mát, không nên tưới khi cây đang ra đọt non, cách 15 – 20 ngày tưới 1 lần, liều lượng 1 kg tưới 1.000 cây, có thể phun bổ sung phân bón lá; Lượng phân tăng dần theo tuổi cây.
Khi cây từ 3 năm tuổi trở lên bón từ 40-50 gam/gốc, không nên bón phân khi cây ra đọt non.
Ngoài ra còn có thể dùng dung nước tiểu pha loàng 1/20, nước ốc ngâm kỹ pha loãng 1/20 bón 1 - 2 tháng 1 lần.
* Tỉa cành tạo tán
Bấm tỉa cành có thể làm bất cứ lúc nào trong năm nhưng nên có hai đợt chính vào khoảng tháng 3 và tháng 7 âm lịch để đón đầu 2 đợt tùng la hán phun chồi rất mạnh trong năm là tháng 4 và tháng 9 dương lịch. Bám phải bớt lại1-2 lá hoặc đoạn cành bên dưới còn vỏ xanh thì chắc chắn la hán ra chồi mới. Nếu vỏ đã quá già thì ít khi ra chòi mới sau khi ta bấm.
* Tưới nước
La hán ưa ẩm, chịu được khô, nhưng cần chú ý tưới đủ nước để cây phát triển tốt. Mùa nắng khi cây còn nhỏ có thể tưới 2 ngày/lần; khi cây lớn có thể 3-4 ngày tưới 1 lần tùy theo độ ẩm của đất. Cây ít mẩn cảm với nước mặn, nhưng không chịu được nước phèn, đất nhão cây cũng dễ chết. Biểu hiện sớm nhất là cây xuống màu. Phải kịp thời ngừng tưới nước, có khi cả tuần. Dùng que xiên rải rác trên mặt đất sâu xuống tận đáy chậu làm tăng thoát hơi nước và đưa nhiều không khí vào đất. Để nơi râm mát chờ khi đất khô ta mới tưới từ từ trở lại, không tưới sũng. Các biện pháp đánh cây ra, cắt rễ đen, trồng lại đều rất ít kết quả. Khi búp xòe ưỡn ra tối đa là lúc trong chậu đang thiếu nước nặng, cần bổ sung kịp thời.
3. Phòng trừ sâu, bệnh hại
* Rệp: Tùng la hán thường bị rệp sáp bám đầy ở các búp lá non làm cho búp chùn lại không lớn được. Có thể dùng thuốc trừ rệp hoặc dùng ngay thuốc xịt muỗi. Khi dùng thuốc xịt muỗi nên phun ướt đãm là bằng nước trước, rồi xịt thuốc, chỉ sau 1 lát rệp sẽ chết tức khắc, ta phun đẫm nước để rửa thuốc đi. Tuy búp lá non có thể bị tổn thương đôi chút, nhưng sau đó nó sẽ phát triển bình thường. Chỉ cần xịt thuốc 1 lần.
* Rầy mềm và sâu vẽ bùa: tấn công khi cây vừa nhú đọt non cần chú ý phun thuốc để phòng trừ trong giai đoạn này, có thể sử dụng dầu khoáng DC – Tronlec hoặc các loại thuốc trừ sâu thông thường khác.
* Bệnh hại: Rải rác xuất hiện bệnh lỡ cổ rễ hoặc khô đầu ngọn, có thể phun thuốc Aliete, Ridomil, v.v…
